6 mitów
na temat tabletki
antykoncepcyjnej

Tabletka antykoncepcyjna – fakty i mity

Pierwsze tabletki antykoncepcyjne ukazały się w sprzedaży w 1960 roku. Błyskawicznie zrewolucjonizowały amerykański, a w kolejnych latach europejski rynek. Kobiety zyskały bowiem możliwość zapobiegania niechcianej ciąży, a tym samym zaczęły mieć większy wpływ na swoje życie. Od tamtego czasu tabletki wciąż udoskonalano i pracowano nad ich składem, tak aby zminimalizować ich działania niepożądane. Dzięki temu współczesna tabletka hormonalna jest nie tylko skuteczną, lecz także dużo bezpieczniejszą niż kiedyś metodą antykoncepcyjną. Przez lata jednak narosło wokół niej wiele mitów, funkcjonujących do dziś jako fakty. Wiele kobiet ciągle w nie wierzy i rezygnuje z antykoncepcji lub przerywa jej stosowanie bez konsultacji z lekarzem. Tymczasem antykoncepcję hormonalną można dziś dostosować do indywidualnych potrzeb, uwzględniając czynniki, takie jak styl życia, wiek czy choroby towarzyszące. Ważne, by wszystkie kobiety miały taką świadomość i nie opierały się na krążących stereotypach. Obalanie mitów czas zacząć!

Mit #1: Tabletka zawiera dużo hormonów
i negatywnie wpływa na organizm

Każda tabletka antykoncepcyjna zawiera hormony, które w naturalnej postaci znajdują się również w organizmie kobiety. Tabletki jednoskładnikowe zawierają tylko progestagen (jego naturalny odpowiednik to progesteron). Zadaniem tego hormonu jest regulowanie cyklu miesiączkowego, a u ciężarnych wspomaga on prawidłowe utrzymanie ciąży. Tabletki hormonalne z samym progestagenem mogą być stosowane u większej grupy kobiet niż tabletki dwuskładnikowe. Dzieje się tak dlatego, że te drugie mają w składzie również estrogen, który może powodować więcej działań niepożądanych. Jego naturalna postać jest jednak bardzo istotna dla organizmu kobiety – tak jak progesteron, reguluje bowiem cykl miesiączkowy i wpływa na prawidłowy rozwój ciąży. Ponadto ma znaczenie w kształtowaniu się narządów rozrodczych, w procesie metabolizmu czy we wchłanianiu wapnia. Zarówno progestagen, jak i estrogen wykorzystuje się w tabletkach antykoncepcyjnych. Hormony te, zastosowane w odpowiednim stężeniu, hamują owulację i sprawiają, że śluz w szyjce macicy staje się bardziej lepki, co zatrzymuje plemniki i chroni przed zapłodnieniem. Mitem związanym z tabletkami antykoncepcyjnymi jest ich negatywny wpływ na organizm ze względu na dużą zawartość hormonów. Prawda jest taka, że nowoczesne tabletki mają w składzie możliwie najmniejsze stężenie progestagenu i/lub estrogenu przy zachowaniu wysokiej skuteczności. Ponadto, właściwie dobrana antykoncepcja hormonalna jest r elatywnie bezpieczna dla kobiety, a nawet może wykazywać korzystne działanie na organizm. Przykładowo, syntetyczna forma estrogenu pozytywnie wpływa na stan włosów i skóry^{1, 2, 3}. Co jeszcze warto dodać? Aktywnym seksualnie kobietom, które nie chcą zajść w ciążę, mogą towarzyszyć obawy przed zapłodnieniem. Skuteczna metoda antykoncepcyjna w postaci tabletek hormonalnych redukuje te obawy, pozwalając kobietom czuć się komfortowo i bezpiecznie. A to pozwala czerpać większą radość z seksu i wpływa na lepsze samopoczucie. Dowiedz się więcej o różnych metodach antykoncepcji >>

Mit #2: Tabletka zmniejsza libido

Libido to sprawa indywidualna, uzależniona od organizmu kobiety, ale też od rodzaju antykoncepcji. Wpływ na libido jest jednym z działań niepożądanych tabletek antykoncepcyjnych. Jak każde inne działania – może wystąpić, ale nie musi, i u większości kobiet nie występuje. Podczas stosowania tabletek mogą pojawiać się migreny, zmiany nastroju, suchość pochwy. Może też dojść do zatrzymywania wody w organizmie. Takie objawy mogą z kolei wpływać na samopoczucie i sprawiać, że kobieta traci ochotę na zbliżenia intymne. Dlatego warto rozmawiać ze swoim ginekologiem – im więcej będzie wiedział o pacjentce pod kątem antykoncepcji, tym lepiej będzie mógł dopasować do jej potrzeb metodę zapobiegania ciąży. Ponadto na poziom libido mogą mieć wpływ inne czynniki, np.

• zmęczenie, niedobór snu,
• brak satysfakcji zawodowej, problemy finansowe,
• pogorszenie relacji w związku, brak poczucia bliskości,
• niewłaściwa dieta – np. zbyt obfita w tłuszcze i węglowodany, uboga w produkty roślinne,
• niedobory witamin i minerałów,
• nadużywanie alkoholu,
• brak aktywności fizycznej (jak również jej nadmiar, np. zbyt intensywne treningi),
• niektóre leki (między innymi antydepresanty czy leki obniżające ciśnienie),
• choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, otyłość, choroby tarczycy,
• pora roku i warunki atmosferyczne, np. niedobór światła słonecznego.

Warto więc obserwować swoje ciało, wsłuchiwać się w jego potrzeby i w miarę możliwości eliminować czynniki, które mogłyby negatywnie wpływać na dobrostan organizmu.

Mit #3: To antykoncepcja dla młodych dziewczyn

Obiegowa opinia głosi, że tabletki antykoncepcyjne mogą być przyjmowane przez dziewczyny i młode kobiety. To jednak kolejny mit związany z antykoncepcją. Fakty są takie, że tabletki hormonalne mogą stosować pacjentki w każdym wieku – od nastolatek po dojrzałe kobiety. Należy jedynie mieć świadomość, że każda z tych grup ma inne potrzeby, znajduje się na innym etapie życia, ma różne przyzwyczajenia, a także może być obciążona czynnikami ryzyka, nasilającymi się z upływem czasu. Młode i zdrowe kobiety, które nie mają żadnych nałogów i aktualnie nie karmią piersią, mogą w zasadzie stosować każdy rodzaj antykoncepcji. Z kolei u pań, które przekroczyły 40. rok życia, lepszym wyborem będą tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe, niemające w składzie estrogenu. U tych pacjentek z wiekiem może bowiem występować więcej chorób towarzyszących, które zwiększają ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Przeczytaj nasz poradnik o antykoncepcji po 40. roku życia >> Kobiety w wieku okołomenopauzalnym mogą zachować pełną aktywność seksualną bez rezygnacji z wygodnej formy antykoncepcji. To bardzo ważne dla ich komfortu psychicznego, samoakceptacji i oczywiście skutecznego zapobiegania niepożądanej ciąży. Wybór lub zmianę tabletek powinno się zawsze skonsultować z ginekologiem. Tylko lekarz, znając wszystkie okoliczności towarzyszące (tryb życia, nałogi, choroby), może przepisać bezpieczną antykoncepcję. Dotyczy to również pozostałych kobiet, niezależnie od wieku i stylu życia.

Mit #4: Po tabletkach się tyje

To następny pogląd, którego prawdziwość lub nieprawdziwość może zależeć od rodzaju stosowanej antykoncepcji. Rzeczywiście, w niektórych przypadkach antykoncepcja dwuskładnikowa prowadzi do zatrzymywania wody w organizmie, a zbyt duży poziom estrogenów – powoduje zwiększenie masy ciała. Zdarza się, że z tego powodu pacjentki nie podejmują stosowania antykoncepcji lub ją odstawiają bez konsultacji z lekarzem. Tymczasem antykoncepcja bez estrogenu nie zatrzymuje wody w organizmie – warto więc rozważyć jej stosowanie, jeśli pacjentka obserwuje u siebie takie objawy podczas przyjmowania tabletek dwuskładnikowych. Istotną kwestią, nie tylko dla kobiet korzystających z antykoncepcji hormonalnej, jest też utrzymanie właściwej diety i regularności posiłków, ograniczenie używek, prawidłowa higiena snu oraz regularna, dostosowana do indywidualnych możliwości aktywność fizyczna. Zwiększenie masy ciała nie musi mieć bowiem związku ze stosowaną antykoncepcją. Warto dodać, że tabletki jednoskładnikowe mogą przyjmować kobiety z nadwagą i otyłością.

Mit #5: Nie wolno stosować tabletki, kiedy palisz

Kolejnym mitem dotyczącym tabletek antykoncepcyjnych jest przekonanie, że nie mogą ich stosować kobiety palące. Prawda jest jednak taka, że istnieje bezpieczna dla tej grupy antykoncepcja hormonalna. O swoim nałogu należy jednak powiedzieć lekarzowi, który dobierze odpowiednią metodę zapobiegania ciąży. Palące pacjentki mogą z powodzeniem stosować tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe, dlatego że nie zawierają one estrogenu, który w połączeniu z nikotyną zwiększa ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowej. Tabletki hormonalne jednoskładnikowe są skuteczną i bezpieczną metodą zabezpieczenia dla palących, ale niezależnie od tego warto spróbować rozstać się z nałogiem. Nie jest tajemnicą, że dym papierosowy negatywnie oddziałuje na cały organizm, ma właściwości rakotwórcze, może prowadzić do problemów z płodnością, a ponadto źle wpływa na cerę, włosy i paznokcie. Przeczytaj, jakie skutki może mieć palenie papierosów >>

Mit #6: Tabletka antykoncepcyjna jest przyczyną
zakrzepicy

Zakrzepica żylna i tętnicza to groźna choroba, która może zagrażać życiu. Zakrzepica żylna prowadzi do tworzenia się w żyłach kończyn dolnych zakrzepów krwi, które następnie mogą przemieścić się do większych żył – w udach, jamie brzusznej, a nawet dotrzeć do płuc. Zakrzepica tętnicza powoduje z kolei nieprawidłowe krzepnięcie krwi w tętnicach, co może skutkować zawałem, udarem lub innymi niebezpiecznymi stanami. Dowiedz się więcej o ryzyku zakrzepicy >> Jednym z czynników ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) są tabletki antykoncepcyjne z estrogenem. Z tego powodu tabletki dwuskładnikowe nie są wskazane dla kobiet obciążonych zakrzepicą, również w wywiadzie rodzinnym, a także dla chorujących na inne choroby przewlekłe oraz palących papierosy. Co ciekawe, ryzyko ŻChZZ przy stosowaniu złożonych środków antykoncepcyjnych jest mniejsze niż ryzyko wystąpienia tej choroby w czasie ciąży⁴. W grupie kobiet zagrożonych żylną chorobą zakrzepowo-zatorową za metodę pierwszego wyboru uznaje się tabletki jednoskładnikowe – z samym progestagenem. Warto wiedzieć, że głównymi czynnikami ryzyka zakrzepicy nie jest jakakolwiek postać antykoncepcji hormonalnej, lecz zupełnie inne czynniki:

• wiek,
• brak aktywności fizycznej,
• otyłość,
• palenie tytoniu,
• nadciśnienie,
• cukrzyca,
• żylaki,
• mutacja czynnika V typu Leiden⁵.

Dlatego tak ważne jest, aby każdorazowo wybór metody antykoncepcji był skonsultowany z lekarzem ginekologiem i oparty na wiarygodnych źródłach, a nie na mitach, które kreują niewłaściwy wizerunek tabletek hormonalnych.