Antykoncepcja jednoskładnikowa –
zalety i przeznaczenie

Antykoncepcja jednoskładnikowa,
czyli tabletki bez estrogenu

Antykoncepcja jednoskładnikowa różni się od dwuskładnikowej tym, że nie zawiera estrogenu, co oznacza, że w składzie ma jedynie progestagen. Brak estrogenu sprawia, że ta metoda jest bezpieczniejsza i powoduje mniej działań niepożądanych, do których może prowadzić obecność tego hormonu. Tabletki bez estrogenu nie zwiększają np. ryzyka udaru, zawału czy zakrzepicy żylnej kończyn dolnych, co jest ważne szczególnie dla kobiet najbardziej narażonych na te choroby (po 40. roku życia, palące papierosy, z nadwagą). Sprawdź, kiedy zacząć stosować antykoncepcję hormonalną >>

Estrogen i progestagen – ważne hormony

Estrogen i progestagen to hormony naturalnie występujące w organizmie kobiety. Pierwszy wpływa na wzrost narządów płciowych, budowę ciała czy libido. Progestagen (w postaci naturalnej progesteron) m.in. reguluje cykl miesiączkowy i ma wpływ na utrzymanie ciąży. Oba hormony wykorzystuje się w tabletkach antykoncepcyjnych, bo ich odpowiednie stężenie zatrzymuje owulację i zagęszcza śluz szyjkowy, hamując przenikanie plemników.

Kiedy wybrać jednoskładnikową
antykoncepcję hormonalną?

Tabletki jednoskładnikowe powinny być pierwszym wyborem zwłaszcza wtedy, kiedy przyjmowanie estrogenu może być niekorzystne, a nawet niebezpieczne dla zdrowia. Taka antykoncepcja jest właściwa dla kobiet:

• karmiących piersią,
• po 40. roku życia,
• z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową,
• otyłych,
• palących.
• w młodym wieku, również nastolatek.

Antykoncepcja przy karmieniu piersią

Po urodzeniu dziecka rozpoczyna się okres połogu, który wiąże się z bardzo dużym obniżeniem stężenia hormonów w organizmie (estradiolu, progesteronu i prolaktyny). Jest to proces, kiedy ciało wraca do stanu sprzed ciąży. Połóg trwa 6-8 tygodni, a wraz z jego zakończeniem kobieta – jeśli sama jest na to gotowa – może znów być aktywna seksualnie, niezależnie od tego, czy poród odbył się w sposób naturalny, czy przez cesarskie cięcie. Trzeba zaznaczyć, że wciąż popularne myślenie, iż w czasie karmienia piersią nie można zajść w ciążę, to mit. Faktem natomiast jest to, że kobieta potrzebuje wtedy antykoncepcji bezpiecznej dla siebie i dziecka. Nie powinny to być środki zwierające estrogen, ponieważ ma on negatywny wpływ na ilość i skład pokarmu, może też zwiększać ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dlatego mamy karmiące powinny rozważyć jednoskładnikową antykoncepcję hormonalną, która nie zaburza laktacji, nie zmniejsza ilości pokarmu i nie ingeruje w jego wartość odżywczą. Nie wpływa też na rozwój psychofizyczny dzieci, których matki stosowały tę metodę. Czytaj więcej o antykoncepcji dla karmiących matek >>

Tabletki antykoncepcyjne po 40. roku życia

Panie w tym wieku zaczynają obserwować zachodzące w organizmie zmiany. Spadek stężenia hormonów powoduje, że miesiączki stają się nieregularne. Zmniejsza się elastyczność skóry, pojawiają się kłopoty ze snem, zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią, zmniejsza się ochota na zbliżenia intymne. Odczuwalne stają się zaburzenia trawienia. Jest to tzw. premenopauza, czyli okres poprzedzający menopauzę. Niestety w tym czasie rośnie też ryzyko chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy dyslipidemie. Kobiety po 40. roku życia powinny zmienić nieco przyzwyczajenia i bardziej o siebie zadbać. Bardzo ważny jest odpoczynek i relaks oraz aktywność fizyczna. W walce z problemami gastrycznymi pomaga zdrowa dieta, bogata w owoce, warzywa, produkty takie jak kasze, pieczywo razowe i żytnie. Należy unikać nadmiaru soli, tłuszczów, alkoholu. Warto, aby panie palące papierosy pożegnały się z tym zgubnym nałogiem. W przypadku kobiet, które przekroczyły czterdziestkę, ważne jest również stosowanie dopasowanej do ich potrzeb metody zapobiegania ciąży. A do odpowiednich opcji w tej grupie pacjentek zalicza się antykoncepcję jednoskładnikową, która nie zawiera estrogenu, dzięki czemu nie powoduje wzrostu ryzyka wystąpienia zakrzepów i chorób z nimi związanych.

Jaka antykoncepcja przy zakrzepicy?

Zakrzepica żylna i tętnicza to niebezpieczne powikłanie, które może prowadzić do zagrożenia życia. W zakrzepicy żylnej w żyłach nóg (najczęściej łydek) powstają zakrzepy krwi, które następnie przesuwają się do większych żył – w udach, a nawet w miednicy i jamie brzusznej. Bywają sytuacje, że zakrzepy docierają do płuc, wywołując zatorowość płucną, której najczęstsze objawy to duszności, ból w klatce piersiowej i suchy kaszel, choć może ona też nie dawać żadnych objawów. Zakrzepica tętnicza jest związana z nieprawidłowym krzepnięciem krwi w tętnicach, co w dalszej kolejności może prowadzić do niebezpiecznych stanów, np. zawału serca, udaru mózgu czy poważnego niedokrwienia kończyn dolnych. Tabletki dwuskładnikowe są wysoce niewskazane dla kobiet z chorobami przewlekłymi, dla tych z grupy ryzyka zakrzepicy oraz palaczek. Dlatego wśród bezpiecznych dla nich metod antykoncepcji wymienia się tabletkę jednoskładnikową bez estrogenu – hormonu, który może zwiększać możliwość wystąpienia groźnych dla życia schorzeń.

Antykoncepcja dla palących

Dym papierosowy zawiera mnóstwo szkodliwych związków chemicznych (m.in. tlenek węgla, kadm, cyjanowodór, aceton). Jego negatywne działanie obejmuje cały organizm – od jamy ustnej i przełyku, przez układ oddechowy, nerwowy i sercowo-naczyniowy, aż po pęcherz moczowy. Dym ma właściwości rakotwórcze, może powodować problemy z płodnością, negatywnie wpływa również na wygląd zewnętrzny. Estrogen zawarty w tabletkach dwuskładnikowych jest bardzo niebezpieczny w połączeniu z nikotyną, ponieważ zwiększa ryzyko zakrzepicy, w tym zawału czy udaru. Kobiety palące papierosy (tradycyjne i elektroniczne) mogą jednak przyjmować jednoskładnikową antykoncepcję, ponieważ nie ma ona wpływu na występowanie tych chorób. Więcej o antykoncepcji dla palących przeczytasz w naszym poradniku >>