Co zrobić, jeśli zapomnisz
wziąć tabletkę
antykoncepcyjną –
poradnik

Tabletki antykoncepcyjne – rodzaje

Do antykoncepcji hormonalnej zaliczamy:

• Dwuskładnikowe – zawierające dwa hormony: estrogen i progestagen; przeznaczone do codziennego przyjmowania. Jest to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. Jednak obecność estrogenu może być niekorzystna dla niektórych kobiet i wywoływać działania niepożądane, np. znacznie zwiększać ryzyko udaru mózgu, zawału serca, zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych (zwłaszcza jeśli kobieta pali papierosy).
• Jednoskładnikowe – zawierają tylko jeden hormon (progestagen), dzięki czemu mogą być stosowane przez kobiety, które nie tolerują lub nie mogą stosować estrogenu. Ten rodzaj tabletek wiąże się z mniejszym ryzykiem wystąpienia zdarzeń niepożądanych związanych z zakrzepami. Są one również przeznaczone do codziennego stosowania.

Dodatkowo wśród tabletek wyróżnia się:

• Jednofazowe – każda z 21 pigułek ma identyczny kolor i skład (czyli jednakowe stężenie hormonów). To sprawia, że nie trzeba tak bardzo dbać o kolejność ich przyjmowania jak przy tabletkach wielofazowych. Na skuteczność antykoncepcji nie wpłynie zatem pomyłka w postaci połknięcia w środę pigułki przypisanej do czwartku. Po przyjęciu tabletek należy zrobić odpowiednio 7 dni przerwy, podczas której powinno pojawić się krwawienie z odstawienia.
  Na rynku dostępne są również tabletki jednofazowe w wersji 21 + 7 oraz 24 + 4, gdzie odpowiednio 7 i 4 to tabletki bez hormonów (placebo), które pozwalają na ciągłość w przyjmowaniu antykoncepcji. Po zakończeniu jednego blistra następnego dnia należy rozpocząć kolejny.
• Dwufazowe – w ich przypadku kolejność przyjmowania jest bardzo ważna. W blistrze znajdują się tabletki w dwóch różnych kolorach. Mają one różną zawartość hormonów, dostosowaną do poszczególnych dni cyklu, co pozwala lepiej przyswoić je przez organizm. Po przyjęciu wszystkich należy zrobić 7-dniową przerwę na krwawienie z odstawienia. Pomyłka w kolejności przyjmowania pigułek może skutkować wystąpieniem owulacji.
• Trzyfazowe – tu również bardzo istotna jest kolejność przyjmowania. Jeden blister zawiera trzy rodzaje tabletek, różniących się stężeniem hormonów – jest to zaznaczone odrębnymi kolorami pigułek. To oznacza, że zawartość hormonów zmienia się aż trzykrotnie, co ma naśladować naturalny cykl kobiety. Tabletki trzyfazowe wymagają dużej uwagi – podobnie jak w przypadku dwufazowych, jakiekolwiek zaburzenie w stosowaniu może zakończyć się niechcianą ciążą.

Wszystkie tabletki antykoncepcyjne mają wysoką skuteczność. Wskaźnik Pearla (podającego liczbę niepożądanych ciąż na 100 par stosujących konkretną metodę w ciągu roku) wynosi 0-1,26 dla pigułek dwuskładnikowych i 0,14 dla jednoskładnikowych¹. Aby jednak ta skuteczność była możliwie najwyższa, należy przyjmować tabletki we właściwy sposób, zgodnie z instrukcją podaną w ulotce. Zawsze może się zdarzyć pominięcie dawki i dlatego ważne jest, aby w tej sytuacji odpowiednio zareagować. Dowiedz się, jaką skuteczność ocenianą wskaźnikiem Pearla mają inne metody antykoncepcji

Tabletki antykoncepcyjne – zasady działania

Podstawową funkcją tabletek antykoncepcyjnych jest zapobieganie nieplanowanej ciąży. W celu zachowania wysokiej skuteczności, a jednocześnie bezpieczeństwa dla kobiety, należy przestrzegać określonych zasad stosowania. Po pierwsze – należy je bardzo regularnie przyjmować, każdego dnia o tej samej porze i według wskazówek zawartych w ulotce. To zapewni stałe stężenie hormonów w organizmie i zapobiegnie jego wahaniom, a tym samym pozwoli skutecznie zapobiec ciąży. Aby pamiętać o połknięciu pigułki, warto ustawić sobie alarm w telefonie lub skorzystać z dostępnych aplikacji przypominających.

• W przypadku gdy blister zawiera 21 tabletek, każdego dnia o tej samej porze powinno się przyjąć jedną z nich. Po trzech tygodniach następuje 7-dniowa przerwa. Po jej upływie należy rozpocząć kolejne opakowanie.
• W przypadku gdy blister zawiera 28 tabletek, trzeba je przyjmować każdego dnia przez 4 tygodnie. Następnego dnia po zakończeniu opakowania powinno się rozpocząć kolejne.

Po drugie – wybór antykoncepcji należy zawsze skonsultować z ginekologiem. To on, na podstawie wywiadu lekarskiego, przepisze właściwą metodę, dopasowaną do potrzeb pacjentki i przede wszystkim dla niej bezpieczną. Poza tym, w przypadku pojawienia się jakichkolwiek działań niepożądanych trzeba zwrócić się do lekarza. Planujesz rozpocząć antykoncepcję hormonalną? Przeczytaj nasz poradnik Po trzecie – tabletki antykoncepcyjne należy kupować w aptekach, sprawdzać ich datę ważności oraz przechowywać zgodnie z instrukcją. Po czwarte – trzeba pamiętać, że istnieją czynniki, które mogą osłabiać działanie pigułek. Należą do nich niektóre leki (np. antybiotyki, antydepresanty), zioła (np. dziurawiec, babka płesznik) i suplementy diety. Należy też uważać przy wymiotach i biegunkach – w im krótszym czasie od przyjęcia tabletki wystąpią, tym większe ryzyko, że organizm nie zdążył jej wchłonąć. Po piąte – w przypadku pominięcia tabletki należy podjąć odpowiednie działanie.

Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej – co zrobić?

Należy jeszcze raz zaznaczyć, że w kwestii skuteczności tabletek antykoncepcyjnych najważniejsza jest systematyczność i regularność. Zawsze jednak może się zdarzyć nieprzewidziana sytuacja, w której nastąpi pominięcie pigułki. Wtedy dalsze postępowanie zależy od:

• rodzaju stosowanej metody zabezpieczenia,
• dnia cyklu, w którym dawka nie została przyjęta,
• czasu, jaki minął od jej planowego przyjęcia,
• tego, ile tabletek zostało pominiętych.

W przypadku pominięcia tabletki, zarówno jednoskładnikowej, jak i dwuskładnikowej, jej skuteczność się obniża. Trzeba wtedy postępować zgodnie z instrukcją zamieszczoną w ulotce dołączonej do opakowania. W przypadku nawet najmniejszych wątpliwości należy skontaktować się z lekarzem ginekologiem, który dokładnie wyjaśni, co robić.

Ile można się spóźnić z przyjęciem tabletki
antykoncepcyjnej

Opóźnienie w przyjęciu tabletki antykoncepcyjnej o kilka godzin nie powinno obniżać skuteczności antykoncepcji hormonalnej. Należy jednak połknąć pominiętą dawkę tak szybko, jak to możliwe, najlepiej od razu w momencie przypomnienia sobie o niej. Z kolei opóźnienie, które przekracza 12 godzin, ma już wpływ na działanie pigułek. Wtedy trzeba postępować zgodnie z informacjami zamieszczonymi w ulotce. W przypadku częstego zapominania o połknięciu tabletki warto rozważyć zastosowanie innej metody antykoncepcji, która nie będzie się wiązała z taką regularnością.

Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej a ciąża

Każdorazowe pominięcie tabletki antykoncepcyjnej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zajścia w ciążę. Dlatego, jeśli antykoncepcja ma spełniać swoją funkcję i być skuteczna, powinno się ją stosować regularnie, zgodnie z wytycznymi podanymi przez producenta preparatu. Każda sytuacja dotycząca pominięcia dawki wymaga skrupulatnych działań, których celem jest zmniejszenie prawdopodobieństwa niepożądanej ciąży.