Kiedy wrócić do
antykoncepcji po
urodzeniu dziecka?

Czy w połogu można zajść w ciążę?

Połóg to czas, w którym kobieta wraca do kondycji sprzed ciąży, a jej organizm dostosowuje się do roli matki. Powrót do takiej formy jest bardzo indywidualny, tak jak powrót owulacji po porodzie, i u każdej kobiety następuje w innym czasie. Zapłodnienie w czasie połogu jest jak najbardziej możliwe. Koniec połogu jest momentem, w którym można wrócić do współżycia, oczywiście jeśli kobieta czuje się na to gotowa pod względem fizycznym i psychicznym. Nie powinna się martwić, jeżeli nie ma na to ochoty – dla zdecydowanej większości mam to również zbyt wcześnie. Możliwość szybkiego zajścia w ciążę rośnie w przypadku kobiet, które zaraz po porodzie zaczynają karmić dziecko mieszankami mlecznymi albo stosować karmienie łączone (piersią i mlekiem modyfikowanym). U tych mam gwałtowniej spada stężenie prolaktyny (hormonu stymulującego produkcję mleka), co sprawia, że już po trzech tygodniach od porodu może dojść do owulacji. Uznaje się, że karmienie piersią może wydłużać czas bez owulacji, czyli niepłodność poporodową, ale absolutnie nie należy tego traktować jako skutecznej metody antykoncepcyjnej. Takie podejście to jeden z popełnianych błędów, nie tak rzadko spotykany, który może prowadzić do niepożądanej ciąży.

Antykoncepcja po porodzie – kiedy zacząć przyjmować?

Jak już wspomniano, owulacja może wystąpić nawet 3 tygodnie po porodzie. Kobiety, które planują szybki powrót do aktywności seksualnej, powinny więc mieć to na uwadze. Po tym, jak kobieta zostaje matką, w jej organizmie utrzymuje się jednak wysokie stężenie estrogenu i progesteronu. Dodanie do nich estrogenu zawartego w tabletkach antykoncepcyjnych byłoby niebezpieczne ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia groźnej dla życia zakrzepicy. Dlatego antykoncepcja z tym hormonem jest niewskazana dla świeżo upieczonych mam, nawet wówczas, kiedy nie karmią piersią. Sprawdź, czy jesteś zagrożona żylną chorobą zakrzepowo-zatorową >> Przeciętnie połóg trwa 6-8 tygodni i najlepiej dopiero po jego zakończeniu powrócić do współżycia – jeśli kobieta czuje, że sama tego chce i jest na to gotowa. To także najwyższa pora, kiedy powinna porozmawiać z ginekologiem na temat skutecznej, a przede wszystkim bezpiecznej antykoncepcji, jeżeli nie planuje następnej ciąży. Warto tu dodać, że w przypadku, gdy para myśli o kolejnym dziecku, lepiej, by wstrzymała się 1-1,5 roku. Takie „przeczekanie” pomoże zmniejszyć ryzyko powikłań spowodowanych zbyt krótkim odstępem między ciążami (niska masa noworodka, ryzyko śmierci dziecka i matki).

Antykoncepcja po porodzie – co wybrać?

Kobiety po porodzie powinny mieć właściwie dobraną antykoncepcję, która będzie dla nich bezpieczna i skuteczna. Mogą to być:

• prezerwatywy,
• kapturki dopochwowe,
• wkładki wewnątrzmaciczne,
• implanty,
• zastrzyki,
• tabletki jednoskładnikowe.

Czytaj więcej o antykoncepcji hormonalnej >>

Antykoncepcja przy karmieniu piersią. Jaka antykoncepcja hormonalna jest najlepsza dla matki karmiącej?

Kobiety w okresie karmienia piersią nie powinny stosować klasycznych dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, zawierających estrogeny. Mogą one bowiem zaburzać laktację i obniżać wartość odżywczą pokarmu, niekorzystnie wpływając na rozwój dziecka. Dodatkowo estrogeny w tabletkach antykoncepcyjnych powodują wzrost ryzyka zakrzepicy, na którą kobiety w ciąży i połogu są narażone w szczególny sposób. Dla mam karmiących bardziej odpowiednie będą tabletki jednoskładnikowe z progestagenem, wkładki wewnątrzmaciczne z systemem uwalniającym lewonorgestrel, implanty z etonogestrelem i zastrzyki antykoncepcyjne. Wszystkie wymienione metody należą do antykoncepcji hormonalnej, ale każda z nich ma w składzie tylko jeden hormon – progestagen. Taki skład (brak estrogenu) jest korzystniejszy dla kobiet karmiących, gdyż:

• nie zmniejsza ilości pokarmu,
• nie ma wpływu na skład pokarmu,
• jest bezpieczny dla dziecka,
• powoduje mniej działań niepożądanych niż tabletki dwuskładnikowe
  – m.in. nie zwiększa ryzyka wystąpienia zakrzepicy.

Jakie jest prawdopodobieństwo zajścia w ciążę podczas karmienia piersią? Przyjmuje się, że jeśli kobieta karmi wyłącznie piersią, to przez pierwsze pół roku ma tylko 2% szans na zajście w następną ciążę. W ciągu kolejnych sześciu miesięcy te szanse wzrastają do 15%, a po roku – do 30-40%.

W temacie karmienia wyłącznie piersią warto wspomnieć o LAM (Lactational Amenorrhea Method), czyli metodzie niepłodności laktacyjnej, polegającej na przestrzeganiu konkretnych reguł:

• dziecko poniżej 6. miesiąca życia,
• karmienie na żądanie, co najmniej 6 razy na dobę (co najmniej 100 minut na dobę),
• przerwy w karmieniu nie rzadziej niż co 4 godziny w dzień i co 6 godzin w nocy,
• karmienie w sposób prawidłowy,
• brak dokarmiania i dopajania,
• rezygnacja ze smoczka uspokajającego,
• brak miesiączki u matki.

Metoda LAM jest całkowicie nieskuteczna w przypadku, gdy mama łączy karmienie piersią i stosowanie mieszanek. Wtedy powrót płodności może nastąpić wcześniej¹. Czy antykoncepcja wpływa na laktację? Wpływ antykoncepcji na laktację zależy od rodzaju stosowanych metod zapobiegania ciąży. Karmiąca mama nie powinna stosować tabletek dwuskładnikowych z estrogenem – hormonem, który przenika do mleka, zaburza laktację i może negatywnie wpływać na organizm dziecka. Z kolei stosowanie antykoncepcji jednoskładnikowej (np. tabletek) z samym progestagenem nie ma niekorzystnego działania na pokarm ani na rozwój malucha. Czy karmienie piersią to antykoncepcja? Karmienie piersią w żadnym wypadku nie jest metodą antykoncepcyjną i mimo że ta teoria ciągle jest w obiegu, nie należy jej wierzyć. Prawdą jest to, że prolaktyna hamuje owulację i w tym czasie kobieta nie ma miesiączki. Jednak gwarancja braku dni płodnych jest żadna. Tak naprawdę płodność wraca szybko – u mam podających dziecku mieszanki mleczne może to nastąpić po około trzech tygodniach, u kobiet karmiących piersią – po około trzech miesiącach. Dowiedz się więcej o antykoncepcji podczas karmienia piersią >>